چرایی انفجار آنکارا/ پیام فشار آمریکا علیه اردوغان تا وتوی عضویت سوئد در ناتو

به گزارش نگاه نو، انفجار تروریستی یکشنبه (اول اکتبر) در نزدیکی ساختمان‌های وزارت کشور و پارلمان ترکیه در مرکز آنکارا، به کشته شدن دو عامل این حمله و زخمی شدن دو مأمور پلیس ترکیه منجر شد. شامگاه دیروز نیز گروه تروریستی پ‌ک‌ک مسؤولیت این حمله تروریستی را بر عهده گرفت.

بازگشت انفجارها به قلب پایتخت ترکیه، می‌تواند بزرگترین چالش اردوغان در دوره جدید ریاست‌جمهوری‌اش باشد. اما پیام واقعی این انفجار چیست؟ نقش احتمالی آمریکا چه می‌تواند باشد؟ آیا پرونده سوریه می‌تواند راه حل این چالش باشد؟

عبد الباری عطوان سردبیر روزنامه رأی الیوم با انتشار یادداشتی در این خصوص و طرح این سوالات نوشت: «آخرین چیزی که “رجب طیب اردوغان” رئیس‌جمهور ترکیه که با بحران‌ها و توطئه‌هایی از چند جهت پس از پیروزی خودش و حزبش در انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی اخیر احاطه شده، منتظر آن بود، انفجار تروریستی روز یکشنبه مقابل مقر وزارت کشور و در فاصله چند متری از مقر پارلمان در آنکارا بود. آن هم در روزی که قرار بود خود اردوغان در مراسم آغاز به کار پارلمان حضور یابد و بند نخست دستور کار نشست پارلمان نیز بررسی “لغو ممنوعیت ترکیه برای پیوستن سوئد به ناتو” بود».

در ادامه این یادداشت آمده است: «حمله‌ای که به کشته شدن دو نفر منجر شد؛ یکی فردی که خود را منفجر کرد و دیگری، فردی که نیروهای امنیتی وی را به قتل رساندند. این انفجار در شرایطی حساس برای رئیس‌جمهور ترکیه و حزب عدالت و توسعه تحت هدایت او صورت گرفت شرایطی که بحران اقتصادی تشدید شده و ارزش پول ملی در حال کاهش است و نرخ تورم افزایش می یابد، علاوه بر آن، حملات نژادپرستانه بدتر شده، امری که بر گردشگران عرب که درآمدی به ارزش ۶۰ میلیارد دلار در سال را به خزانه‌داری ترکیه تزریق می‌کنند، تاثیر می‌گذارد».

این حمله که قلب پایتخت ترکیه را پس از بیش از شش سال امنیت (آخرین انفجار در ۵ ژانویه ۲۰۱۷ روی داد) هدف قرار داد، تقریبا پس از گذشت یک سال از انفجار به شدت خطرناک، در قلب پایتخت اقتصادی و توریستی ترکیه یعنی استانبول و در مهمترین نقطه آن (میدان تقسیم) در اکتبر ۲۰۲۲ که شش کشته و ۸۱ زخمی برجای گذاشت، صورت گرفت.

سردبیر رأی الیوم، در ادامه اعلام کرد: «انگشت اتهام در درجه نخست به سوی حزب جدایی‌طلب کارگران کردستان نشانه می‌رود اما هیچ بعید نیست، طرف‌های دیگری که از حمایت ایالات متحده آمریکا برخوردارند، پشت پرده این حمله باشند زیرا روابط آمریکا با ترکیه در حال عبور از یک بحران در شرایط کنونی است. بویژه در سایه دوستی قوی، فزاینده، محکم و صمیمی بین رئیس جمهور اردوغان و ولادیمیر پوتین همتای روس وی. امری که به طور مثبت در همکاری نظامی و اقتصادی بین کشورهایشان و بی طرفی ترکیه در قضیه اوکراین منعکس شده است».

عطوان در ادامه به این موضوع اشاره کرد که «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا از دیدار با اردوغان در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل خودداری کرد و این امر در نشست سران گروه ۲۰ که چندی پیش در پایتخت هند برگزار شد، تکرار شد. لذا بعید نیست که انفجار «مشکوک» آنکارا، نخستین پیام فشار آمریکا علیه اردوغان در اعتراض به بی‌طرفی‌اش در جنگ اوکراین و نزدیکی‌ فزاینده‌اش به سوی همسایه روس و تداوم «وتوی» ترکیه در خصوص عضویت سوئد در ناتو تا به این لحظه بوده باشد.

نویسنده در ادامه افزود: «پروژه جدید اقتصادی “جاده بایدن” که توسط رئیس جمهور آدر حاشیه اجلا آمریکا در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ ارائه شد و هدف از آن اتصال هند به اروپا از طریق خط آهنی که از خلیج فارس، اردن و رژیم اشغالگر اسرائیل می گذرد، ترکیه و مصر را در کنار عراق و سوریه کاملاً مستثنی کرد. امری که سوالات زیادی را در خصوص این بی اعتنایی واشنگتن به دولت ترکیه، بعنوان یک عضو ناتو، ایجاد کرد».

عطوان ادامه داد: «رجب طیب اردوغان در نخستین واکنش به عملیات تروریستی روز یکشنبه در آنکارا، در سخنرانی‌اش در پارلمان، این اقدام را نشانه “نفس‌های آخر تروریسم” دانست. امیدواریم خوش‌بینی او موجه باشد. اما سخت است که وی در این شرایط تنش با آمریکا باقی بماند و سایر احتمالات را رد کند. این احتمال که ممکن است انفجار صورت گرفته، نوک کوه یخ یک طرح تروریستی مورد حمایت آمریکا برای هدف قرار دادن اردوغان، حزبش و ترکیه باشد».

وی افزود: «پاسخ رئیس‌جمهور ترکیه به این طرح تروریستی می‌بایست نزدیک شدن سریع به سوریه و ایران و برقراری روابط نزدیکتر با روسیه و چین باشد. هشتم ماه می که بشار اسد رئیس جمهور سوریه را در در خانه اش در دمشق ملاقات کردم، او حتی یک کلمه بد هم درباره اردوغان نگفت و از آمادگی برای دیدارو همکاری با وی برای مقابله با تروریسم و ​​بازگرداندن روابط دو کشور به وضعیت قبلی خود، یعنی قبل از پروژه آمریکا برای تجزیه سوریه و تغییر نظام آن، خبر داد. البته مشروط به این‌ که رئیس جمهور ترکیه نیروهای خود را از شمال سوریه خارج کند، شرطی که از نظر ما منطقی و مشروع است».

عطوان در ادامه نوشت: «مایه تاسف است که آقای یاشار گولر، وزیر دفاع جدید ترکیه، روز گذشته در نخستین اظهارنظرش در خصوص بحران با سوریه ما را ناامید کرد زمانی که گفت آنکارا آماده از سرگیری مذاکرات “با وزرای دفاع سوریه، ایران و روسیه” است. مشکل در ادامه صحبتهایش بود که گفت: نمی‌توان فورا خواسته‌های طرف سوری را پذیرفت زیرا طرف سوری [یعنی مقامات دولت سوریه] ممکن است زمانی برای مقابله با برخی از مناطقی که در آن صلح و امنیت برقرار کرده‌ایم و تحت کنترل گرفته‌ایم و کسانی که نفت مردم سوریه را استخراج و می‌فروشند، [یعنی نیروهای قسد تحت حمایت آمریکا] نداشته باشد».

در ادامه این یادداشت آمده است: ترکیه ممکن است به سمت موج جدیدی از چنین حملاتی حرکت کند و هدف از آن، بی ثبات کردن امنیت و ثبات این کشور و ضربه زدن به بخش گردشگری است که سالانه حدود ۶۰ میلیارد دلار به خزانه داری ترکیه وارد می کند. امری که مستلزم تغییر بسیاری از سیاست‌های قدیمی و جایگزینی آن با سیاست‌های متناسب با تغییرات داخلی و جهانی و تغییر معیار اولویت‌ها است. اولویت‌ عادی‌سازی با کشورهای همسایه، باید با سوریه باشد نه رژیم اشغالگر که به دلیل قدرت و اثربخشی فزاینده مقاومت فلسطین و کشورها و بازوهای مقاومت در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. ‌

این نویسنده فلسطینی در پایان نوشت: «در پایان ما می‌گوییم که راه حل، بازگشت به معاهده آدانا ۱۹۹۸ است که ولادیمیر پوتین پیشنهاد داد. پیمانی که همکاری امنیتی سوریه و ترکیه را سازماندهی و حفاظت مشترک و متقابل از مرزها را تأمین می کند.