گام های اردوغان به سوی بشار اسد

به گزارش نگاه نو، روز یکشنبه در حاشیه مراسم افتتاحیه جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در دوحه، اتفاقی سیاسی رخ داد که توجه رسانه های جهان را برای ساعاتی به سمت خود جلب کرد و آن رویداد دیدار “رجب طیب اردوغان” رییس جمهور ترکیه با “عبدالفتاح السیسی” همتای مصری او بود.

رسانه های منطقه روز یکشنبه اعلام کردند که رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه برای اولین بار با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر در حضور و میانجیگری شیخ “تمیم بن حمد آل ثانی” امیر قطر و در حاشیه افتتاحیه جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در دوحه با هم دیدار کوتاهی کردند، دیداری که پس از ۱۰ سال قطع روابط اتفاق افتاد.

این دیدار در حالی انجام شد که اختلافات شدیدی بین دو کشور مصر و ترکیه به ویژه در موضوع لیبی و حمایت از گروه اخوان المسلمین توسط آنکارا وجود دارد، اما در هر صورت زمینه خوبی شد برای رفع تنش ها میان دو کشور اسلامی.

هرچند به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه حل و فصل مشکلات آنکارا – قاهره شاید زمان بر باشد، اما در اصل مقدمه خوبی است.

به دنبال دیدار اردوغان – السیسی، مقامات سیاسی ترکیه زمان و شرایط را مناسب دیده و موضوع دیدار اردوغان – اسد را مطرح کردند، هر چند طی ماههای گذشته در فضای رسانه ای و سیاسی ترکیه موضوع لزوم رابطه آنکارا – دمشق به طور جدی مطرح شده است.

پیش از این و بر این اساس گمانه زنی هایی، دیدار بشار اسد و رجب طیب اردوغان در حاشیه نشست سران شانگهای در سمرقند ازبکستان مطرح شده بود، اما این اتفاق رخ نداد؛ هر چند بعدها اردوغان گفت، دلم می خواست با بشار اسد در سمرقند دیدار کنم.

پس از آن بود که مقامات آنکارا اعلام کردند، با دمشق در سطح امنیتی دیدارهای منظمی برقرار است، اما هنوز به مرحله دیدار در سطح سیاسی نرسیده اند.

از روز سه شنبه (یکم آذر ماه) شرایط ویژه رسانه ای در ترکیه حاکم شد و نشان داد که انکارا در بعد سیاسی هم آماده می شود تا اختلافات خود را با دمشق کنار بگذارد و طی آن “بولنت کایا” معاون رهبر حزب سعادت ترکیه از دستور العمل حزب عدالت و توسعه به اعضایش برای پاک کردن مطالب علیه “بشار اسد” در صفحات مجازی خبر داد.

در این دستور العمل ذکر شده که با توجه به دیدار احتمالی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با بشار اسد که هر آن ممکن است رخ دهد، برای اینکه حزب و اعضای آن در شرایط سختی قرار نگیرند، در همه شبکه های اجتماعی بازنگری انجام شده و هر آنچه علیه بشار اسد است، پاک شود.

“عبدالقادر سلوی” تحلیلگر نزدیک به اردوغان نیز در این باره اعلام کرده که روسای جمهور سوریه و ترکیه احتمالاً در روسیه با میزبانی پوتین دیدار می‌کنند، موضوعی که از سوی روسیه (محل برگزاری آن) رد شد.

این تحلیل گر ترک طی مطلبی در نشریه حریت در خصوص روابط ترکیه و سوریه و دیدار روسای جمهور دو کشور نوشت: شواهد نشان می دهد که این دیدار پیش از انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه انجام خواهد شد و ما در حال حاضر یک روند مفهومی موفق را مشاهده می کنیم که نام آن، دیپلماسی اطلاعاتی است که بر مبنای آن اول، مقامات سازمان های اطلاعاتی با هم دیدار و گفتگو می کنند و بعد ارتباط برقرار می شود.

هرچند در یکسال گذشته دولت آنکارا تلاش کرده تا مشکلات خود را با کشورهایی همچون عربستان و امارات و مصر حل کند که در دو مورد اول موفق شده و در موضوع مصر هم اولین دیدار روسای جمهور ترکیه و مصر با میانجیگری امیر قطر در دوحه انجام شده و مسیر مذاکرات دو طرف باز شده است، اما در قضیه سوریه موضوع مقداری فرق می کند، چرا که در بیش از ۱۱ سال گذشته، آنکارا به طور تمام قد در کنار آمریکا، رژیم صهیونیستی، فرانسه، انگلیس، عربستان قطر و رژیم صهیونیستی از تروریست های تکفیری برای براندازی حکومت سوریه حمایت کرده و از هیچ گونه کمکی به تروریست ها فروگذاری نکرده است.

در همین راستا دمشق نیز پیش شرط هایی برای عادی سازی روابط با ترکیه مطرح کرده که طی آن خواهان تعیین جدولی زمانی برای عقب نشینی نظامیان ترکیه از سوریه (استان ادلب و شمال حلب)، جمع شدن بساط ائتلاف موسوم به معارضان سوریه در ترکیه، احترام به حق حاکمیت دولت دمشق، توقف حمایت از گروهک جدایی ‌طلب و کنترل دگر باره سوریه بر گذرگاه مرزی “باب الهوی” واقع در مرز استان ادلب سوریه با ترکیه و نیز کنترل دوباره دمشق بر منطقه ادلبِ تحت کنترل گروه‌های تروریستی مورد حمایت آنکارا به همراه بازگشایی جاده مهم “ام ۴” شده است که دریای مدیترانه را به منطقه مرزی عراق مرتبط می‌کند.

درخصوص تلاش برقراری رابطه میان ترکیه و سوریه باید گفت که ترک ها همان مسیری که با عربستان و امارات طی کردند، عزم خود را همانگونه برای برقراری رابطه میان آنکارا – دمشق جزم کرده اند که بتوانند از شرایط فعلی اقتصادی سوریه و بازسازی این کشور بهره مند شوند تا اردوغان بتواند از بازار سوریه برای سر و سامان دادن به بخشی از اقتصاد ترکیه بهرمند شود تا از این راه در انتخابات ۲۰۲۳ این کشور نیز پیروز شود. حال باید منتظر بود و دید سران آنکارا چقدر به تغییر روش ۱۱ ساله خود در موضوع سوریه و برقراری روابط با دمشق جدی هستند.