نگاهی به انتخابات پیش‌روی لبنان از دریچه آمار و ارقام

موضوعی که سرنوشت قدرت سیاسی در لبنان طی ۴ سال آینده را تعیین خواهد کرد.

انتخابات پارلمانی لبنان قرار است در روزهای ۶ تا ۸ مه (۱۶ تا ۱۸ اردیبهشت) برای لبنانی های مقیم خارج و در ۱۵ می (۲۵ اردیبهشت) در داخل لبنان برگزار شود.

این اولین رای‌گیری پس از اعتراضات گسترده ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹ محسوب می‌شود که در اعتراض به وخامت شرایط معیشتی و اقتصادی روی داد و منجر به استعفا دولت سعد الحریری و شروع دومینوی بحران سیاسی در این کشور شد؛ بحرانی که به مدت دو سال ادامه داشت تا اینکه در سپتامبر سال گذشته میلادی (شهریور ۱۴۰۰)  بلاخره در پی توافق میان فراکسیون‌های پارلمانی کابینه دولت موقت نجیب میقاتی از پارلمان رای اعتماد گرفت.

علاوه بر این، پارلمان بعدی به نوبه خود سرنوشت رئیس جمهور بعدی لبنان را برای یک دوره شش ساله به عنوان جانشین میشل عون انتخاب خواهد کرد.

گفتنی است لبنانی ها هر چهار سال یک بار ۱۲۸ نماینده پارلمان را انتخاب می کنند که به طور مساوی بین مسلمانان و مسیحیان تقسیم می‌شود. در شرایطی که سن رای در لبنان ۲۱ سال می‌باشد، در این دوره از انتخابات ۳,۹۶۷,۵۰۷ نفر واجد شرایط رای دادن هستند.

افزایش چشمگیر لیست‌های انتخاباتی

یکی از مهمترین رویدادهای مرتبط با انتخابات هفته آینده، افزایش قابل توجه لیست‌های انتخاباتی نسبت به ادوار پیشین برگزاری انتخابات می‌باشد.

با پایان مهلت ثبت‌نام نامزدها در اواسط ماه مارس، مجموعاً ۱۰۴۳ نفر نام‌نویسی کردند بر اساس آمار وزارت کشور لبنان ۴۲ نفر از این افراد انصراف دادند و ۲۸۴ نفر دیگر نیز به لیست های انتخاباتی نپیوستند.

در مجموع ۱۰۳ لیست برای ورود به پارلمان لبنان با یکدیگر رقابت خواهند کرد. این در حالی است که در انتخابات سال ۲۰۱۸ تنها ۷۷ لیست حضور داشتند.

اکثر مناطق حاوی بیش از یک لیست هستند که مدعی پوشش جنبش اعتراضی ۱۷ اکتبر یا نمادهای انقلابی مشابه هستند.

تنها در حوزه انتخابیه طرابلس ۱۱ لیست انتخاباتی وجود دارد و پس از آن بیروت پایتخت با ۱۰ لیست رقیب قرار دارد.

ناحیه “شمال دوم” (شمال الثانیه شامل مناطق طرابلس، المنیه، الضنیه)، بیشترین تعداد لیست را داراست. یعنی صد نفر برای کسب ۱۱ کرسی رقابت خواهند کرد که در مقایسه با ناحیه “جنوب دوم” ، تنها ۲۱ نامزد برای هفت کرسی،  رقابت شدیدتری را از سوی جریان‌های سیاسی در این حوزه نشان می‌دهد. حوزه جنوب سوم لبنان نیز با تنها سه لیست انتخاباتی، کمترین تعداد را دارد.

از طرف دیگر از آنجایی که جنبش آینده (المستقبل) از شرکت در انتخابات خودداری کرده است، نامزدهای وفادار به جنبش در میان چندین لیست از آکار تا صیدا توزیع شدند و برخی دیگر از نمایندگان این بلوک مجدداً خود را به طور مستقل در حوزه انتخابیه شمال و غرب بقاع معرفی کردند، که خود یکی از عوامل افزایش لیست‌های انتخاباتی بوده است.

در واقع کناره‌گیری جنبش آینده، بزرگترین و برجسته‌ترین جریان سیاسی اهل سنت در لبنان، ناگزیر بر ائتلاف های انتخاباتی تأثیر گذاشته و خلایی را در عرصه اهل سنت ایجاد کرده است که هیچکس نمی‌تواند آن را پر کند.

در طرف مقابل اما لیست دو حزب شیعه حزب الله و جنبش امل با تغییرات جزئی در نبطیه، بنت جبیل، زهله و بعلبک هرمل مانند انتخابات قبلی باقی ماند.

لیست‌های جنبش آزاد میهنی، (حامیان میشل عون)، نیز اندکی تغییر کرده است زیرا برخی از نمایندگان سابق مجلس از لیست ها حذف شدند.

در همین حال، تغییرات عمده ای در فهرست نیروهای لبنانی (القوات) در حوزه های مختلف از شمال تا بیروت ایجاد شده است.

در این میان گروه‌های جامعه مدنی که به «نیروهای جدید» معروف هستند،  با شعار مقابله با احزاب سنتی و ایجاد تغییرات گسترده، با فهرست‌های واحد در حوزه‌های مختلف در انتخابات شرکت می‌کنند.

برخی از این لیست ها شانس زیادی برای پیروزی بر لیست احزاب حاکم در چندین حوزه انتخابیه دارند و در ۱۰ حوزه از ۱۶ حوزه، نبردهای جدی در پیش است.

با این حال، ناظران سیاسی بر این باورند که وجود تعداد زیاد لیست‌های انتخاباتی در واقع منعکس کننده اختلافات موجود بین مخالفین بوده و باعث تقسیم آرا به نفع احزاب حاکم می‌شود.

افزایش تعداد مستقلین و زنان در انتخابات پیش‌رو

اما علاوه بر جهش قابل توجه تعداد لیست‌های انتخاباتی، اتفاق حائز اهمیت دیگر در این دور از انتخابات افزایش چشمگیر تعداد نامزدهای جوان و افراد مستقلی است که در انتخابات شرکت می‌کنند.

در این رابطه محمد شمس الدین، محقق در موسسه International Information ، یک شرکت تحقیقاتی و مشاوره مستقل مستقر در بیروت، گفت: «هشتاد و هشت نفر بین ۲۵ تا ۳۵ سال برای نامزدی انتخابات ثبت نام کرده‌اند».

مصباح ساکت، ۲۶ ساله، که برای کرسی مسلمانان سنی در شهر شمالی طرابلس نامزد می شود و جوانترین نامزد آنجاست، به المانیتور گفت: «من تصمیم گرفتم [در انتخابات] شرکت کنم زیرا بحران اقتصادی کنونی آینده ما را نابود کرده است. جوانان، و ما باید کاری انجام دهیم.بسیاری از مردم به من گفتند که اگر کسانی که از شما بزرگتر هستند نمی توانند کاری انجام دهند، چگونه از خودتان انتظار دارید که تغییری ایجاد کنید؟ با وجود این، من مطمئن هستم که مردم خواهان تغییر هستند و به ما رای خواهند داد.»

لبنان در حال حاضر در میان بدهی کلان خارجی، کاهش ارزش پول و تورم افسارگسیخته با بدترین بحران اقتصادی در تاریخ معاصر خود مواجه است.

در این میان علاوه تمایل جوانان برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی، زنان لبنانی نیز در این دوره نستب ه دوره‌های قبل بیشتر ثبت نام کرده‌اند. در جریان اعتراضات سال ۲۰۱۹ نقش مهمی ایفا کردند، که کارشناسان می گویند این افزایش تعداد نامزدهای زن باعث شده است

در حالی که تعداد زنان منتخب در پنج انتخابات سراسری گذشته بین سه تا حداکثر شش کرسی از ۱۲۸ کرسی پارلمان متفاوت بوده است، بسام مولوی وزیر کشور لبنان پس از پایان ثبت نام در نشست خبری گفت ۱۱۸ زن در فهرست انتخاباتی حضور دارند، که این سطح از مشارکت زنان برای اولین بار است اتفاق می‌افتد.