از چشم‌انداز تاریک نشست پاریس تا رقابت دو گزینه مطرح

به گزارش نگاه نو، درحالی که بازیگران خارجی عرصه لبنان قصد دارند دوشنبه آینده در پاریس نشستی را درباره این کشور برگزار کنند، منابع آگاه از این روند اعلام کردند که در صورت عدم وجود نشانه‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی درباره توانایی شرکت کنندگان در این اجلاس جهت دستیابی به پیشرفتی در پرونده لبنان، نمی‌توان انتظار زیادی از جلسه مذکور داشت.

به گفته این منابع در شرایطی که لبنان مدت‌هاست در خلأ ریاست‌جمهوری مانده اما هیچ نماینده‌ای از این کشور به اجلاس پاریس که با حضور نمایندگان فرانسه، آمریکا، عربستان، قطر و مصر برگزار خواهد شد، دعوت نشده است.

در بیانیه وزارت خارجه فرانسه درباره اجلاس پاریس تاکید شده که این نشست به عنوان تلاشی برای تشویق سیاستمداران لبنانی جهت یافتن راهی برای خروج از بحرانی است که این کشور در آن گرفتار شده است.

با این حال فضا به گونه‌ای است که نشان می‌دهد دستیابی به هر راهکاری در خارج برای حل بحران سیاسی لبنان بسیار دشوار و شاید غیرممکن است. منابع آگاه در این راستا گزارش دادند که به نظر نمی‌رسد حاضران در اجلاس مذکور پاریس به ویژه ریاض و واشنگتن قصدی برای انجام اقدامی جهت پیشرفت پرونده ریاست‌جمهوری لبنان داشته باشند.

تلاش دوباره عربستان برای تحمیل شروط خود به لبنان از خلال نشست پاریس

بر اساس این گزارش، فرانسه طی دوره اخیر تلاش کرده تا عربستان را ترغیب به ورود مستقیم به پرونده سیاسی لبنان و به ویژه مسئله انتخاب رئیس جمهور این کشور کند اما سعودی‌ها شروطی را وضع کرده‌اند که بازتاب همان خواسته‌های قبلی عربستان در رابطه با پرونده لبنان است. این شروط ریاض در واقع ترکیبی از بیانیه مشترک سعودی-فرانسوی-آمریکایی (که چند ماه قبل در نشست جده درباره لبنان برگزار شد)، با «ابتکار کشورهای خلیج فارس» است.

این شروط در واقع متمرکز بر مطالبات خارجی از لبنان و در راستای تلاش برای تحقق اهداف قبلی عربستان و متحدان آن در لبنان بوده و ارتباطی به رفع نیازهای این کشور یا حل بحران سیاسی آن ندارند. در آستانه اجلاس پاریس تلاش‌های داخلی لبنان متمرکز بر ایجاد فضایی است که با تحولات منطقه‌ای مطابقت داشته باشد.

در همین زمینه «ولید جنبلاط» رئیس حزب سوسیالیست ترقی‌خواه تصمیم گرفته تا استفاده از گزینه‌ها و کارت‌های سوخته را در روند رای‌گیری برای انتخاب رئیس جمهور کنار بگذارد و برای نخستین بار اعلام کرد، «ژوزف عون» فرمانده ارتش به عنوان یکی از نامزدهای برجسته ریاست‌جمهوری لبنان، گزینه مورد نظر فراکسیون وابسته به حزب سوسیالیست ترقی‌خواه است.

با وجود این که این اقدام ولید جنبلاط موجب شده تا ژوزف عون که مورد حمایت بازیگران خارجی از جمله عربستان سعودی نیز هست، به عنوان یک گزینه جدی برای ریاست جمهوری لبنان معرفی شود اما هنوز ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد و نمی‌توان با قطعیت درباره شانس بالای ژوزف عون برای رسیدن به پست ریاست‌جمهوری این کشور صحبت کرد.

حمایت جنبلاط از ژوزف عون درحالی است که «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده هنوز هم رقیب جدی فرمانده ارتش در رقابت ریاست‌جمهوری محسوب می‌شود و حامیان برجسته‌ای چون جنبش امل و حزب‌الله دارد.

از طرف دیگر «کاترین کولونا» وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با روزنامه سعودی الشرق الاوسط اعلام کرد که ما متعهد به اجرای تعهدات خود با شرکایمان در منطقه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و تقویت تفاهمات خود با این کشور در منطقه هستیم.

علاوه بر آن، تبلیغاتی که منابع نزدیک به عربستان و به ویژه «ولید البخاری» سفیر این کشور در لبنان درباره اجلاس پاریس انجام می‌دهند نشان می‌دهد بیانیه‌ای که در پایان این اجلاس صادر خواهد شد، خارج از چارچوب بیانیه‌ای که قبلا کشورهای شرکت‌کننده در نشست جده ارائه دادند و نیز طرح موسوم به «ابتکار کشورهای خلیج فارس» نخواهد بود.

تعهد لبنان به همه الزامات کنفرانس طائف، تعهد لبنان به سیاست فاصله گرفتن و بی‌طرفی (در امور منطقه) در گفتار و عمل و تعیین چارچوب زمانی مشخص برای اجرای قطعنامه‌های شماره ۱۵۵۹ شورای امنیت درباره خلع سلاح حزب‌الله، از جمله بارزترین شروط این «ابتکار» است که لبنانی‌ها آن را مغایر با اصل حاکمیت و استقلال این کشور می‌دانند. این درحالی است که انتظار می‌رود می‌رود بازیگران خارجی عرصه لبنان به ویژه عربستان در نشست پاریس سقف شروط خود در برابر لبنان را بالاتر نیز ببرند.

منابع آگاه تاکید کردند که حاضران در اجلاس پاریس بیشتر متمرکز بر صحبت درباره برنامه‌هایی خواهند بود که لبنان باید برای مقابله با بحران‌های سیاسی و اقتصادی خود انجام دهد؛ به ویژه اصلاحاتی که رضایت صندوق بین‌المللی پول را برای امکان ارائه کمک‌های مالی به لبنان جلب کند. همچنین کسانی که مانع از انجام این اقدامات شوند تهدید به تحریم خواهند شد.

رقابت غیر رسمی ژوزف عون و سلیمان فرنجیه در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان

از سویی ۵ کشور شرکت‌کننده در اجلاس پاریس هنوز موضعی را اتخاذ نکرده‌اند که بیانگر حمایت جدی از یک گزینه برای نامزدی ریاست‌جمهوری لبنان باشد و گفتگوها را درباره این گزینه فعال کند.

با این وجود پرونده ریاست‌جمهوری لبنان همچنان حول محور رقابت دو گزینه اصلی یعنی ژوزف عون و سلیمان فرنجیه می‌چرخد و هر دو آنها نقاط ضعف و قوتی در این عرصه دارند اما هیچ یک در غیاب اجماع و توافق اکثریت احزاب داخلی لبنان و عدم حمایت خارجی قادر به پیروزی نخواهند بود. به عبارت دیگر عون و فرنجیه هردو تقریبا شانس برابر برای تصدی منصب ریاست‌جمهوری لبنان دارند.

در این میان حزب‌الله به عنوان یکی از مولفه‌های سیاسی مهم لبنان به اصل مذاکره و گفتگو پایبند بوده و هرچند که تمایلی به حمایت از ژوزف عون ندارد اما او را وتو نیز نمی‌کند و تاکید دارد که نمی‌خواهد رئیس جمهوری خارج از چارچوب توافق در لبنان انتخاب شود.

سید «حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله موضع شفاف این حزب را درباره رئیس جمهور آینده لبنان مشخص و تاکید کرد، این رئیس جمهور باید کسی باشد که از پشت به مقاومت خنجر نزند. حزب‌الله که همواره تلاش کرده رابطه‌ای مثبت و موثر با ارتش لبنان در اصل دفاع از حاکمیت این کشور برقرار کند، در تعامل با ژوزف عون به عنوان فرمانده ارتش طی سال‌های اخیر نیز رفتاری مثبت داشت و برای مناسبات خود با او ارزش قائل است.

همچنین حزب‌الله به خوبی می‌داند که معادلات ارتش با فضای سیاسی متفاوت بوده و هرچند که ژوزف عون در ارتش لبنان روابط گرمی با طرف‌های خارجی چون آمریکا داشته اما در صورتی که وارد کاخ ریاست‌جمهوری لبنان شود نفوذ خود را در ارتش از دست داده و باید به عنوان یک مقام سیاسی عمل کند.
اما با همه این وجود حزب‌الله اگر بخواهد بین دو نامزد اصلی ریاست جمهوری لبنان یک نفر را گزینش کند، قطعا انتخاب او سلیمان فرنجیه خواهد بود.

همانطور که گفته شد ولید جنبلاط قصد حمایت از ژوزف عون را در رقابت ریاست‌جمهوری لبنان دارد اما مواضع او (جنبلاط) نشان می‌دهد که اگر سلیمان فرنجیه حمایت اکثریت را کسب کند، حزب سوسیالیست‌ترقی‌خواه با او مخالفت نخواهد کرد؛ به ویژه اینکه ولید جنبلاط طی دوره اخیر تلاش کرده راهی جدا از شرکای خود در جریان ۱۴ مارس و افرادی چون سمیر جعجع، رئیس حزب نیروهای لبنانی پیش بگیرد و در صد تعامل مثبت با حزب‌الله است.

اما «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی و سمیر جعجع هریک به دلایل جداگانه، تا اینجای کار نه از فرنجیه حمایت می‌کنند و نه از ژوزف عون و در عین حال گزینه سومی هم به عنوان نامزد جدی مورد نظر خود برای ریاست‌جمهوری آینده لبنان معرفی نکرده‌اند.