سود تداوم جنگ اوکراین در جیب آمریکا

به گزارش نگاه نو، نشریه فارین پالیسی در گزارش آخر سال خود درباره افزایش عرضه تسلیحات واشنگتن نوشت: میزان فروش تسلیحات آمریکا به متحدان ناتو در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با سال گذشته تقریبا دو برابر بود. در حالی که اعضای ناتو به دنبال جنگ اوکراین برای تهیه سلاح‌های پیشرفته تقلا کردند و همچنان به دنبال خرید تسلیحات و مهمات هستند.

طبق تحلیل نشریه فارن‌پالیسی از داده‌های دو ساله «آژانس همکاری امنیت دفاعی» پنتاگون، در سال ۲۰۲۱ دولت آمریکا ۱۴ بسته فروش عمده سلاح به متحدان ناتو به ارزش حدود ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار را تایید کرد. در سال ۲۰۲۲ این میزان به ۲۴ بسته فروش عمده تسلیحات به ارزش ۲۸ میلیارد دلار از جمله ۱ میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار فروش به فنلاند (به عنوان عضو احتمالی ناتو) رسید.

پیشینه

برخی از طرح‌های فروش تایید شده ایالات متحده در ۲۰۲۲ مانند برنامه آلمان برای خرید جنگنده‌های F-۳۵ در قراردادی به ارزش ۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، سال‌ها در دست اقدام بوده است. اما بسیاری دیگر از قراردادهای فروش تسلیحات پس از شروع جنگ در اوکراین با سراسیمگی منعقد شد، زیرا کشورهای اروپایی در قلمرو شرقی ناتو تلاش کردند توانایی‌های نظامی خود را افزایش دهند تا تجهیزاتی را که به اوکراین ارسال کرده بودند، بازیابی کنند.

پس از اعلام یک طرح پیشنهادی برای فروش ۲۵۰ فروند از تانک‌های جنگی آبرامز به لهستان در ماه آوریل، در اوایل دسامبر (آذر ماه) وزارت خارجه آمریکا از فروش احتمالی ۱۱۶ فروند دیگر از این تانک‌ها خبر داد.

لتونی، لیتوانی و استونی سه کشور حوزه بالتیک که در قلمرو آسیب پذیر ناتو در شرق واقع شدند، همگی برنامه خرید انواع سامانه‌های موشکی و راکتی دوربرد آمریکا را در پیش گرفتند. وزارت خارجه آمریکا در توافقی به ارزش حدود ۵۰۰ میلیون دلار فروش ۶ سامانه راکت انداز هیمارس به استونی در ماه ژوئیه (تیر/مرداد) را تایید کرد. این وزارتخانه برنامه فروش مشابهی را در ماه نوامبر (آبان/ آذر) برای لیتوانی به تایید رساند. طبق گفته چندین مقام آمریکایی و اروپایی، توافق واشنگتن برای فروش هیمارس به لتونی هم قرار است در اوایل سال ۲۰۲۳ اعلام شود.

ایالات متحده علاوه بر تسلیحات فروخته شده به متحدانش، بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار کمک نظامی و اقتصادی به کی یف از ماه فوریه اختصاص داده و از ۲۱ دسامبر (۳۰ آذر) ۲۱ میلیارد دلار سلاح به اوکراین ارسال کرده است.

اهمیت موضوع

داده‌های مورد ارزیابی فارن پالیسی نشان می‌دهد که آمریکا عرضه کننده بزرگ تسلیحات برای متحدان اروپایی‌اش در کوتاه مدت باقی می‌ماند درحالیکه صنایع دفاعی اروپا برای برآورده کردن تقاضاهای زمان جنگ برای تسلیحات و مهمات معمولی تقلا می‌کنند. انبوه فروش در حوزه دفاعی درحالی است که تجهیزات نظامی اضافی‌ کشورهای عضو ناتو برای ارسال به اوکراین رو به اتمام است. کارشناسان و مقام‌های دفاعی می‌گویند که پایگاه صنایع دفاعی اروپا برای برآورده کردن تقاضاهای جدید، به دنبال گسترش سریع قابلیت‌های خود است.

در این مرحله از جنگ، اوکراین روزانه ۴ تا ۷ هزار توپ خمپاره استفاده می‌کند که این روند به سرعت مهمات ارسال شده از سوی غرب را به پایان می‌رساند. آمریکا حدود ۸۰۶ هزار خمپاره ۱۵۵ میلی متری از زمان شروع جنگ به اوکراین ارسال کرده است. در مقایسه، انگلیس که یکی از قویترین ارتش‌های اروپا است حدود ۱۶ هزار خمپاره به کی‌یف داده درحالیکه خود با کمبود در این زمینه مواجه است. در ماه نوامبر، دولت انگلیس به یکی از شرکت‌های صنعت دفاعی خود اطلاع داد که تولید خمپاره‌های توپخانه را گسترش دهد.

روسای جمهور ایالات متحده مدتهاست که از متحدان اروپایی ناتو خواسته‌اند تا هزینه های دفاعی خود را افزایش دهند، کارزاری که در برخی مواقع به ایجاد شکاف در ائتلاف و دردسرهای دیپلماتیک، به ویژه در زمان دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده منجر شد. اما جنگ تمام عیار اوکراین این روند را کاملا معکوس کرده، زیرا متحدان ناتو به دنبال افزایش گسترده بودجه دفاعی هستند.

در سال ۲۰۱۴، تنها ایالات متحده، انگلیس، استونی و یونان معیار ناتو برای اختصاص دادن ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی برای حوزه دفاعی را برآورده کردند. تا سال ۲۰۲۲، ۱۰ کشور از ۳۰ عضو ناتو قرار بود حداقل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی را به این منظور اختصاص دهند. برخی کشورها از این هم فراتر رفتند. استونی وعده داده که بودجه دفاعی سالانه خود را در سال ۲۰۲۳ به میزان ۴۲ درصد افزایش و ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای حوزه دفاعی اختصاص دهد.

فنلاند و سوئد نیز امسال پس از حمله روسیه به ناتو اعلام کردند قصد دارند هزینه های دفاعی خود را بالا ببرند. فنلاند در حال حاضر حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی را برای حوزه دفاعی هزینه می‌کند، در حالی که دولت سوئد از برنامه‌هایش برای افزایش مخارج دفاعی به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۲۳ خبر داده است.

ارزیابی

افزایش قابل توجه این طرح ها نشان دهنده تغییر گسترده در چشم انداز امنیتی اروپا پس از آغاز جنگ اوکراین در اواخر ماه فوریه است. پس از اینکه برخی از کشورهای اروپایی به مدت چندین دهه اجازه دادند که قابلیت‌های دفاعیشان به تدریج کاهش یابد اکنون جنگ اوکراین، اروپا را در کشمکشی برای افزایش سریع هزینه‌های نظامی قرار داده است.

تقاضای بی‌سابقه از انبار تسلیحات ایالات متحده سودهای بی سابقه برای صنعت تسلیحات این کشور به همراه داشته که نمونه آن سود یک دهه‌ای از ارسال موشک‌های جاولین به کی‌یف است.

به نوشته شبکه خبری راشاتودی، چهار پیمانکار بزرگ دفاعی ایالات متحده همگی امسال را با بالاترین سطح یا نزدیک به بالاترین سطح سهام در تاریخ به پایان می‌رسانند. قیمت سهام لاکهید مارتین در حال حاضر ۳۷ درصد نسبت به همین زمان در سال گذشته افزایش یافته است.

سهام بوئینگ که از زمان همه‌گیری ویروس کرونا با توقف پروازها در سرتاسر جهان به شدت تحت تاثیر قرار گرفت، با درگیری در اوکراین بار دیگر تقویت شده است.

ریتون در سال جاری شاهد افزایش ۱۷ درصدی قیمت سهام خود بوده است، در حالیکه جنرال داینامیکس ارزش آن ۱۸ درصد افزایش یافته است.

در مجموع طبق گزارش‌های منشتر شده در ماه‌های گذشته در مورد منفعت آمریکا از تداوم جنگ اوکراین می‌توان دریافت که همچنان واشنگتن به ادامه این وضعیت تمایل دارد تا سودآوری از فروش تسلیحات را حفظ نماید.

از سوی دیگر سیاست مبنی بر افزایش سهم بودجه دفاعی اعضای ناتو که روسای پیشین ایالات متحده، به دنبال آن بودند با ادامه جنگ اوکراین توسط دولت فعلی آمریکا برآورده شده و کشورهای عضو این ائتلاف نظامی درصدد افزایش بودجه دفاعی خود هستند.