امارات در دوران «محمد‌بن‌زاید» به کدام سمت می‌رود/ابوظبی رادیکال‌تر می‌شود؟

به‌راستی مدل حکومتی «محمدبن‌زاید» چگونه خواهد بود، آیا امارات در سیاست خارجی خود تهاجمی‌تر از گذشته ظاهر می‌شود؟ در این میان، رابطه امارات با عربستان و ایران به چه سمتی خواهد رفت؟
موضوعی که «مهدی عزیزی»، کارشناس مسائل غرب آسیا، در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» می‌گوید: با آمدن بن‌زاید، روابط امارات با عربستان حتی فراتر از یمن خواهد بود و «محمدبن‌سلمان» و بن‌زاید با همگرایی و در یک راستا سیاست خارجی واحد و تهاجمی دنبال خواهند کرد. آن‌ها حتی در سرکوب مردم بحرین همکاری نزدیکی داشتند و این موضوع را بیشتر دنبال خواهند کرد. هرچند ملاحظات ابوظبی و ریاض درباره ایران همچون گذشته خواهد بود اما همراهی آن‌ها با غرب بیشتر خواهد شد؛ به‌نحوی‌که رفتار این دو کشور را در منطقه خطرناک‌تر از گذشته می‌کند، به‌خصوص زمانی که شاه عربستان هم خبر فوتش اعلام شود و محمدبن‌سلمان بر صندلی پادشاهی تکیه دهد.

رسانه‌های جهان «محمدبن‌زاید» را به عناوین مختلف می‌نامند، برخی او را معمار امارات می‌دانند، برخی دیگر او را شیطان بزرگ در میان جهان عرب. «محمدبن‌زاید» که از دیروز به حاکم اول امارات تعیین شد، پیش از این ولیعهد ابوظبی و جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح بود که سال‌هاست از او به‌عنوان اصلی‌ترین تصمیم‌گیرنده در این کشور یاد می‌شود. او بر پایه‌ نظرات مشترک که با غرب دارد، نظراتش موردتوجه آمریکا، عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی، به‌عنوان بازیگران اصلی منطقه است.
از او در ادبیات رسانه‌های غربی به‌نام «ام‌بی‌زد» (MBZ) یاد می‌شود، همان‌طور که محمدبن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به «ام‌بی‌اس» (MBS) شناخته می‌شود. او دشمن اسلامگرایان اخوان المسلمین و مخالف آزادی قدس از دست رژیم‌صهیونیستی است. این‌گونه سیاست‌های امارات یقینا آینده خاورمیانه را که اکنون دچار موقعیتی دشوار است، دستخوش تغییرات عمیق خواهد کرد.
محمدبن‌زاید، سومین فرزند شیخ زاید بن‌سلطان آل‌نهیان، بنیانگذار و حاکم وقت ابوظبی و رییس وقت امارات‌متحده عربی، جایگاه ویژه‌ای در میان دیگر فرزندان داشت. برادر بزرگ او، خلیفه‌بن‌زاید که در سال‌۲۰۰۴ با مرگ شیخ زاید، جانشین پدر شد. او اکنون امیر ابوظبی و رییس امارات متحده عربی است و برادر کوچکش، عبدالله بن زاید، وزیر کنونی خارجه امارات متحده عربی است. محمدبن‌زاید که در سال۱۹۶۱ در ابوظبی به دنیا آمده، سال۱۹۷۹ از مدرسه نظامی سلطنتی سندهرست در بریتانیا فارغ‌التحصیل شده و ازجمله آموزش خلبانی هلی‌کوپتر دیده است. او پس از سکته مغزی خلیفه‌بن‌زاید در سال ۲۰۱۴، عملا زمام حکومت را در دست دارد.

محمدبن‌زاید که هنوز شصت‌ساله نشده، بدون شک مرد قدرتمند امارات است. سیاست‌ها و برنامه‌هایی که او دارد، در میان رهبران کشورهای عربی بسیار شبیه محمدبن‌سلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی است و به‌خاطر برخی سیاست‌هایش او را به‌عنوان شیطان بزرگ در میان کشورهای عربی می‌نامند. به همین دلیل است که بسیاری محمدبن‌زاید و محمدبن‌سلمان را کنار هم قرار می‌دهند و آنان را از طراحان و بانیان بحران‌های جدید خاورمیانه می‌خوانند. این در حالی است که این دو در کشورهای‌شان هنوز در باتلاق جنگ هشت‌ساله یمن گرفتار شدند و با اعمال برخی سیاست‌های به‌ظاهر حق‌طلبانه به‌دنبال عادی‌سازی روابط با رژیم‌صهیونیستی و تضییع حقوق مردم مظلوم فلسطین هستند.

نباید فراموش کرد؛ امارات متحده بعد از قیام‌های بهار عربی به‌طور فزاینده‌ای تلاش کرد، نقش موثری را در مناسبات قدرت منطقه‌‌ای ایفا کند. این کشور به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و اقتصاد متکی بر تجارت به دنبال بسط نفوذ سیاسی و نظامی در حوزه‌های مختلف منطقه است. برای مشروعیت‌بخشی به این اهداف، ابوظبی سیاست همسویی با قدرت‌های جهانی را در دستورکار خود قرار ‌داد. تا جایی‌ که برای مقابله با رقبای منطقه‌ای و برون‌رفت از پیامد‌های اقتصادی سیاست‌های منطقه‌ای خود، سیاست عادی‌سازی روابط با رژیم‌صهیونیستی را در پیش گرفت.

امارات‌متحده به دلیل ساختار سیاسی محافظه‌کارانه، در مقابل گذار سیاسی در منطقه قرار گرفت. در این برهه زمانی، این کشور سیاست خارجی متفاوتی را از زمان استقلال در پیش گرفت. ناکامی بسیاری از قیام‌های عربی، منطقه را وارد بحران‌های جدیدی کرد و این امر، فرصت لازم را برای امارات فراهم کرد تا اهداف سیاسی خود را در منطقه با رویکردی تهاجمی پیگیری کند.
اگرچه امارات‌متحده، با حمایت از بازماندگان رژیم‌های سابق و احزاب ملی‌گرای سکولار، به مقابله با موج اسلام سیاسی بعد از بهار عربی پرداخت و در مقطعی هم تلاش کرد برای نفوذ منطقه‌ای خود، مسیر مستقلی از هم‌پیمانانی همچون سعودی‌ها در پیش بگیرد اما گزینش سیاست عادی‌سازی روابط با رژیم‌صهیونیستی، زمینه ناپایداری گسترده‌ای را در سیاست خارجی این کشور ایجاد کرده است.

به‌راستی مدل حکومتی «محمدبن‌زاید» چگونه خواهد بود؟ آیا امارات در سیاست خارجی خود تهاجمی‌تر می‌شود؟ در این میان رابطه امارات با عربستان و ایران به چه سمتی می‌رود؟

عزیزی: سیاست خارجی امارات جدید، تهاجمی و تند خواهد بود
«مهدی عزیزی»، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با پرداختن به ابعاد سیاست خارجی «محمدبن‌زاید»، حاکم و رییس جدید امارات، عنوان کرد: امارات از دیرباز رقیب سنتی برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ازجمله قطری‌هاست و در حوزه مصر و لیبی و کشورهای بحران‌زده قاره آفریقا
حضور دارد.
شیوخ امارات از قدیم به‌دنبال یارگیری و سرمایه‌گذاری در این کشورها بوده و هستند، حتی در بهار عربی به‌گونه‌ای در این کشورهای سرمایه‌گذاری کرد که از حمایت رژیم‌صهیونیستی نیز برخوردار بود.
تونس و لیبی حیاط‌خلوت امارات
وی با اشاره به اینکه امارات با حاکم جدید خود «محمدبن‌زاید»، عرصه سیاست خارجی جدیدی را خواهد داشت، افزود: ابوظبی همواره تلاش کرده است تا با ورود به عرصه‌های دیگر منطقه‌ای، از برخی کشورها همچون لیبی و چه بسا تونس یا سودان به‌عنوان حیاط‌خلوت خود استفاده کند؛ از این رو ست که به تقویت جریان‌های سیاسی و شبه‌نظامی در این کشورها پرداخته است. قطعا این سیاست که با نظارت حاکم جدید ادامه می‌یابد. امارات همچنین در اعتراضات عراق و لیبی و حتی لبنان نقش داشت و با فشارهای سیاسی، مادی و اجتماعی تلاش داشت تا مطالبات مردمی را به سمتی پیش برد که علیه محور مقاومت باشد.

یارگیری به سبک بن‌زاید
این کارشناس مسائل غرب آسیا، با اشاره به شتاب‌دهندگی عادی‌سازی روابط امارات با رژیم‌صهیونیستی، تصریح کرد: عادی‌سازی روابط امارات با رژیم‌صهیونیستی را همین حاکم جدید یعنی بن‌زاید شتاب داد. او که ولیعهد و فرمانده نیروهای مسلح و پیشتاز در امارات است، بدون توجه به نظر مخالفان این موضوع، عادی‌سازی با رژیم‌صهیونیستی را سرعت بخشید. هرچند پدرش مریض بود اما او تصمیم‌گیرنده اصلی سیاست‌های امارات بوده و هست.

ابوظبی، مرکز عادی‌سازی با رژیم‌صهیونیستی
عزیزی با بیان اینکه امارات، به مرکز عادی‌سازی فرهنگی-سیاسی با رژیم‌صهیونیستی و آمریکا تبدیل شده است، گفت: اکنون امارات مدعی است موضوع فلسطین از او گرفته شده و به سازش و عادی‌سازی با رژیم‌صهیونیستی پرداخته است. ابوظبی درحال‌حاضر به مرکز عادی‌سازی فرهنگی-سیاسی با رژیم‌صهیونیستی و آمریکا تبدیل شده است؛ از این رو ست که هرساله شاهد برگزاری نمایشگاه‌های مختلف با عناوین کتاب سال یا فستیوال‌های موسیقی، هنری و تجاری هستیم.
وی ادامه داد: انتظار می‌رود که بن‌زاید در جنگ یمن، سیاست‌های همراهی خودش با آل‌سعود را بیشتر از گذشته کند و تصمیمات جدیدتری اتخاذ در همراهی با عربستان اتخاذ کند. قطعا امارات با مصر و اردن دراین‌باره روابط مستحکم دارد و تضمین سیاست خودش را همراهی با سعودی‌ها می‌داند و ریاض هم انتظار دارند که ابوظبی درباره پرونده یمن با آل‌سعود همراهی کنند.

سیاست تهاجمی بن‌زاید و بن‌سلمان در منطقه
این کارشناس رسانه‌های عربی منطقه یادآور شد: روابط امارات با عربستان حتی فراتر از یمن خواهد بود و  محمدبن‌سلمان و بن‌زاید با همگرایی و در یک راستا سیاست خارجی واحد و تهاجمی دنبال خواهند کرد. آن‌ها حتی در سرکوب مردم بحرین همکاری نزدیکی داشتند و این موضوع را بیشتر دنبال خواهند کرد. هرچند ملاحظات ابوظبی و ریاض درباره ایران همچون گذشته خواهد بود اما همراهی آن‌ها با غرب بیشتر خواهد شد؛ به‌نحوی‌که رفتار این دو کشور را در منطقه خطرناک‌تر از گذشته کند. به‌خصوص زمانی که شاه عربستان هم خبر فوتش اعلام شود و محمد‌بن‌سلمان بر صندلی پادشاهی تکیه دهد. آن‌وقت است که همراهی این دو پادشاه جدید، منطقه شاهد تحولاتی به‌مراتب خطرناک‌تر و تنش‌زاتر از گذشته خواهد شد.