در گزارشی اعلام شد؛

نشست پاریس و معمای صلح در اوکراین/ اروپا بدون آمریکا، وحدت یا واگرایی؟

هم‌زمان با تحرکات دولت آمریکا برای پیشبرد مذاکرات آتش‌بس میان اوکراین و روسیه، رهبران چند کشور اروپایی در پاریس گردهم آمدند تا درباره آینده جنگ اوکراین، چگونگی تضمین امنیت اروپا، و نقش این ائتلاف در صورت برقراری صلح احتمالی، گفتگو کنند. به گزارش نگاه نو، نشست امروز (پنجشنبه ۷ فروردین ۱۴۰۴) در ادامه ابتکار مشترک انگلیس و فرانسه، موسوم به «ائتلاف مشتاقان» برگزار می‌شود که با هدف ارائه تضمین‌های امنیتی و بررسی استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی در صورت تحقق آتش‌بس در جنگ اوکراین شکل گرفته است. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، میزبان نشست امروز هستند. آنها پیش‌تر اعلام کرده بودند که اروپا باید مسئولیت سنگین‌تری در دفاع از امنیت خود و آینده اوکراین بر عهده گیرد. در همین راستا، امروز صبح، استارمر در حاشیه نشست پاریس با مارک روته دبیرکل ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) دیدار و گفت‌وگو کرد. دفتر نخست‌وزیری انگلیس درباره این ملاقات اعلام کرد که دو طرف بر ضرورت تداوم حمایت اروپا از اوکراین تأکید و توافق کردند که اروپا باید تمامی تلاش خود را برای حفظ فشارها بر روسیه انجام دهد. با این حال، آنها در عین تأکید بر اهمیت نقش آمریکا در روند ایجاد آتش‌بس، ابراز داشتند که اروپا باید آمادگی داشته باشد تا از صلحی پایدار و معتبر حمایت کند. هم‌زمان آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا نیز با انتشار پیامی در ایکس اعلام کرد که برای دستیابی به صلح پایدار و عادلانه در اوکراین، لازم است فشار بر روسیه از طریق تداوم تحریم‌ها حفظ شود. وی تأکید کرد که این پیام را در نشست پاریس نیز منتقل خواهد کرد. با این حال، کارشناسان معتقدند که نشست پاریس به‌رغم تلاش‌های ظاهری، احتمالاً از دستیابی به یک راه‌حل نهایی و سریع عاجز خواهد بود. یکی از دلایل این امر، شکاف فراآتلانتیک است که میان اروپا و آمریکا درباره شیوه مدیریت بحران اوکراین به‌وجود آمده است. مقام‌های ارشد اروپایی از جمله رهبران انگلیس و فرانسه به تازگی به صورت تلویحی و گاهی صریح اعلام کرده‌اند که نمی‌توانند همواره بر روی حمایت آمریکا حساب باز کنند و باید به فکر ارائه یک راه‌حل اروپایی باشند. این موضع‌گیری در حالی مطرح می‌شود که دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ، آشکارا رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته و حتی در جریان مذاکرات اخیر در عربستان برای برقراری آتش‌بس نیز رفتار دوگانه‌ای نشان داده است. از سوی دیگر، حضور نظامی احتمالی اروپایی‌ها در خاک اوکراین که در قالب «ائتلاف مشتاقان» پیشنهاد شده، همچنان با مخالفت و تردید برخی اعضای کلیدی اتحادیه اروپا همراه است. آلمان و لهستان به عنوان دو قدرت اقتصادی و نظامی اصلی قاره، اعلام کرده‌اند که قصد اعزام نیروی نظامی ندارند. همچنین ایتالیا نیز به‌رغم مشارکت در گفت‌وگوها، از اعزام نیروی نظامی به اوکراین خودداری کرده است. مخالفت‌ها و تردیدها درباره کارآمدی این ائتلاف باعث شده تا بسیاری از تحلیلگران این طرح را بیشتر به یک نمایش سیاسی برای جلب نظر واشنگتن تلقی کنند تا اقدامی واقعی برای تأمین صلح و امنیت پایدار در اوکراین. از دید این کارشناسان، بدون حمایت عملی آمریکا، در بلند مدت هرگونه تلاش اروپایی‌ها برای تثبیت اوضاع در اوکراین، شانس موفقیت محدودی خواهد داشت. اظهارات امروز مکرون در آستانه نشست پاریس که ضمن تأکید بر لزوم تداوم حمایت از اوکراین، از موضع‌گیری‌های اخیر روسیه و بی‌اعتمادی نسبت به اهداف واقعی مسکو در مذاکرات خبر می‌داد نیز بر ابهام شرایط افزوده است. وی با انتقاد از روسیه که به‌گفته او، تعهداتش را زیر پا گذاشته است، تصریح کرد اروپا باید از خود انعطاف‌پذیری و در عین حال قاطعیت نشان دهد. از سوی دیگر، اوکراین همچنان بر تداوم حمایت‌های نظامی و سیاسی اروپا اصرار دارد و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین امروز صبح با حضور در پاریس بر اهمیت عملی شدن وعده‌های اروپا برای حفظ و تقویت قدرت دفاعی این کشور تأکید کرد. با آنکه بسیاری از رسانه‌ها نشست پاریس را نشانه وحدت اروپا در حمایت از اوکراین توصیف کرده‌اند، اما تحلیل‌گران سیاسی بر این باورند که این گردهمایی بیش از هر چیز، بازتاب‌دهنده اضطراب راهبردی اروپا از احتمال کاهش حمایت‌های آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ است. به‌ویژه آنکه تصمیم اخیر ترامپ برای افزایش تعرفه بر کالاهای اروپایی نیز شکاف میان دو سوی آتلانتیک را عمیق‌تر کرده است. در چنین شرایطی، سؤال اصلی آن است که آیا ابتکار پاریس می‌تواند به ایجاد چارچوبی باثبات و قابل اعتماد برای صلح در اوکراین منجر شود، یا صرفاً تلاشی نمادین از سوی اروپا برای پر کردن خلأ ناشی از غیبت واشنگتن در معادلات امنیتی قاره است.