سانحه دریایی چین و تایوان؛ آیا راهبرد پکن ترجیح دیپلماسی بر درگیری است؟

به گزارش نگاه نو به نقل از نشریه تایم، روز چهارشنبه دو ماهیگیر چینی پس از آنکه نیروهای دریایی تایوان آنها را در منطقه‌ای در نزدیکی سرزمین اصلی چین تعقیب کردند، در آبهای منطقه غرق شدند. گارد ساحلی تایوان اعلام کرد که این اولین اقدام منجر به مرگ آنها است. اما برخلاف انتظارها، چین به طرز عجیبی واکنش محدود به این مساله داد.

بیانیه گارد ساحلی تایوان از این قرار است که قایق بدون نام و ثبت نشده چین از مرز دریایی عبور کرده و به جای توقف برای بازرسی، با سرعت از نیروهای گشتی فاصله گرفت. قایق ماهیگیری در جریان تعقیب و گریز واژگون شد و ۴ خدمه آن به دریا افتادند که دو نفر از آنها جان خود را از دست دادند.

ژو فنگلیان سخنگوی دفتر امور تایوان در پکن، این اقدام تایوان را در جریان سال نو چینی محکوم و آن را یک حادثه شرورانه توصیف کرد. ژو حزب دموکراتیک مترقی تایوان را مقصر این حادثه دانست و اعلام کرد که مقام‌های آن مدت زیادی با ماهیگیران سرزمین اصلی بدرفتاری داشته و با زور و به طور خطرناکی قایق‌های ماهیگیری را توقیف کردند که در نهایت منجر به اتفاق اخیر شد.

جان باختن ماهیگیران خشم عمومی در چین را برانگیخت. در شبکه اجتماعی «ویبو»، پست‌هایی درباره این حادثه بیش از ۵۰ میلیون بازدید داشته است. به ویژه، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی به دنبال تحریک احساس‌های ملی‌گرایانه و خواستار تلافی کردن هستند.

بنیامین هو هماهنگ کننده برنامه چین در مدرسه راجاراتنام مطالعات بین‌الملل در سنگاپور به مجله تایم گفت: واکنش رسمی چین در مقایسه با دیگر مسائل مربوط به تایوان به نسبت بی سر و صدا بود. برغم این هیاهو، بعید است چین تنش را افزایش دهد.

چین هائو هوانگ دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه ملی سنگاپور به تایم گفت: یکی از دلایل واکنش تا حدی خنثی چین، آگاهی ضمنی از اقدام‌های غیرقانونی قایق ماهیگیری است.

هو همچنین خاطر نشان کرد: تلفات ماهیگیران چندان در اولویت‌های چین قرار ندارد. احتمالا به اندازه‌ای نیست که یک جنگنده یا حتی یک پهپاد چینی ساقط شود.

تایوان سابقه دستگیری ماهیگیرانی را دارد که از سرزمین اصلی وارد آب‌های آن شدند. در سپتامبر ۲۰۲۳، گارد ساحلی تایوان خدمه یک کشتی ماهیگیری را که در تقریبا ۳۰ کیلومتری جزیره هوا، غربی‌ترین جزیره تایوان مشاهده شده بود، بازداشت کرد. کشتی‌های ماهیگیری و ماهیگیران در طول تاریخ به عنوان راهی برای تحکیم ادعاهای پکن در مورد آب‌های مورد مناقشه، به‌ویژه در دریای جنوبی چین استفاده می‌شده‌اند.

در حالی که تنگه تایوان مدت‌ها محل تنش‌های سیاسی بوده است، تلفات ناشی از درگیری‌های سرزمینی یک عامل ناشناخته است. در سال ۱۹۹۰ یک قایق ماهیگیری که در حال بازگرداندن ۵۰ مهاجر غیرقانونی چینی به سرزمین اصلی بود، توسط یک کشتی نیروی دریایی تایوانی در دریا مورد اصابت قرار گرفت و ۲۱ نفر از سرنشینان قایق کشته شدند. این اتفاق تنها چند هفته پس از آن رخ داد که ۲۵ مهاجر چینی هنگام بازگرداندن آنها به سرزمین اصلی چین بر اثر خفگی در کابین قایق جان خود را از دست دادند.

روابط تیره‌شده بین چین و تایوان پس از پیروزی ویلیام لای چینگ‌ته از حزب دموکراتیک مترقی در انتخابات تایوان، در بلاتکلیفی بیشتر قرار گرفت. اما هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا پکن درگیری را افزایش می‌دهد چون سطح خویشتنداری که این هفته نشان داد می‌تواند یک راهبرد گسترده‌تر در آینده داشته باشد مبنی بر اینکه دیپلماسی را بر درگیری اولویت دهد.