سفر امیرعبداللهیان به عربستان؛ سفری پس از وقفه‌ای چند ساله در میانه کاهش تنش‌ها

به گزارش نگاه نو، در تحلیل روز پنجشنبه به وقت محلی (۱۷ اوت/آگوست – ۲۶ مردادماه ) خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس آمده است: سفر حسین امیرعبداللهیان در حالی صورت می‌گیرد که هم عربستان سعودی و هم ایران تلاش می‌کنند تنش‌ها را بین کشورهای خود کاهش دهند. دو کشور مدت‌هاست یکدیگر را رقیب اصلی خود در سراسر خاورمیانه می‌دانند. با این حال، چالش ها به ویژه در مورد برنامه هسته ای درحال پیشرفت ایران، جنگ در یمن به رهبری عربستان سعودی و امنیت در سراسر آبراههای منطقه همچنان باقی است.

سفر امیرعبداللهیان به ریاض در حالی انجام می شود که دو کشور در حال بازگشایی سفارتخانه های خود در تهران و ریاض هستند. در این سفر علیرضا عنایتی سفیر جدید ایران در عربستان نیز همراه وزیرخارجه این کشور است.

آخرین وزیر امور خارجه ایران که در سفری رسمی به عربستان سعودی سفر کرد، محمد جواد ظریف بود که در سال ۲۰۱۵ برای تسلیت درگذشت ملک عبدالله از ریاض دیدن کرد.

عربستان در سال ۲۰۱۶ پس از تهاجم معترضان به مراکز دیپلماتیک آن در ایران, روابط خود را با تهران قطع کرد. عربستان سعودی چند روز قبل از این اعتراضات، یک روحانی برجسته شیعه را به همراه ۴۶ نفر دیگر اعدام کرده بود و این اقدام منجر به اعتراضات در ایران شد.

پس از این تحولات محمد بن سلمان که در آن زمان معاون بود، روند کسب قدرت خود را آغاز کرد. وی پیشتر مقامات ایران را با آدولف هیتلر آلمان نازی مقایسه کرده و ایران را تهدید به حمله کرده بود.

درمیان این تنش ها، آمریکا در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی خارج شد. پس از آن، ایران یکسری حملات از جمله حمله‌ به قلب صنعت نفت عربستان سعودی در سال ۲۰۱۹ متهم شد. این حمله تولید نفت خام عربستان را به طور موقت به نصف کاهش داد.

مذهب نیز نقش کلیدی در تنش ها دارد. عربستان سعودی که در آن خانه خدا یا کعبه قرار دارد و مسلمانان پنج بار در روز به سوی آن نماز می خوانند، خود را به عنوان کشور پیشرو اهل سنت در جهان معرفی کرده است. در همین حال، حکومت دینی ایران، خود را حامی شیعه اسلام می داند.

اما پس از همه‌گیری ویروس کرونا و خروج متشنج آمریکا از افغانستان، کشورهای عرب حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی اقدام به ارزیابی مجدد نحوه مدیریت روابط با ایران کرده‌اند. در ماه مارس، عربستان و ایران با میانجیگری چین برای احیای روابط دیپلماتیک به توافق رسیدند.

جنگ در یمن همچنان ادامه دارد، اگرچه حملات به رهبری عربستان سعودی در بحبوحه تلاش‌های این کشور برای عقب‌نشینی از درگیری کاهش یافته است. در این میان حوثی های مورد حمایت ایران (انصارالله) به تسلط چندین ساله خود در صنعا، پایتخت یمن ادامه می‌دهند.