انتخاب دوباره اردوغان/سیاست های منطقه ای آنکارا تغییر می کند؟

به گزارش نگاه نو، احمدرضا روح الله زاد رئیس مرکز اسناد و مطالعات راهبردی فلسطین و غرب آسیا، طی یادداشتی برای نگاه نو نوشت: انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به پایان رسید و رجب طیب اردوغان مجددا از سوی رای دهندگان ترک به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد.

به نظر می رسد در سیاست داخلی مهمترین اولویت اردوغان اقتصاد باشد. در حال حاضر کاهش ارزش لیر و تورم بالا افق روشنی برای مردم ترکیه ترسیم نکرده است. به نظر می رسد که اردوغان هیچ افق بلند مدتی برای درمان اقتصاد ورشکسته ترکیه نداشته باشد و شاید بتواند با جذب سرمایه هایی از قطر و امارات در کوتاه مدت تا حدودی درد تورم را کاهش دهد لذا هیچ تغییری در شیوه حکمرانی ترکیه و در ابعاد سیاسی و حقوقی متصور نیست و اساسا اینها مطالبه هواداران اردوغان نبوده و نیست و شعارهای انتخاباتی نیز حول محور اقتصاد مطرح بوده است.

اردوغان برخلاف دوره قبل که تلاش کرد تا آرای کردها را نیز داشته باشد، شعارهای ناسیونالیستی ترک را دنبال کرد و خصوصا در دور دوم که یکی از شروط سنان اوغان برای پیوستن به اردوغان، حذف حزب کردی دموکراتیک خلق از دولت بود. بر این اساس باید منتظر افزایش فشار به کردها در دوره جدید ریاست جمهوری اردوغان بود. موضوعی که می تواند موجب تشدید قطبی گری جامعه ترکیه و نیز شورش ها و درگیری ها خصوصا در مناطق کرد نشین شود.

در ارتباط با سوریه، اردوغان تلاش داشت تا قبل از انتخابات، با بشار اسد دیداری داشته باشد و از آن به عنوان یک برگ موثر در انتخابات استفاده کند، بدون اینکه بخواهد موضوع خروج نظامیان ترک از سوریه و قطع حمایت از جریان های تروریستی را دنبال کند که اسد هوشمندانه هر دیداری را منوط به پایان اشغال سوریه و قطع حمایت از تروریست ها کرد. اکنون که اردوغان بدون عکس یادگاری با اسد در انتخابات پیروز شده است، بعید به نظر می رسد تغییری در سیاست های خود در قبال سوریه ایجاد کند.

در خصوص عراق نیز به نظر می رسد، نباید انتظار تغییری از سوی اردوغان داشته باشیم. اساسا نگرانی اردوغان از احتمال کودتا توسط ارتش همچنان وجود دارد و سرگرم کردن ارتش در پرونده های عراق و سوریه و القای رویا پردازی “عثمانی گری نوین” به جامعه و ارتش، تا حد زیادی امکان کودتا را دور می کند.

غرب و در راس آن آمریکا همواره به ترکیه به عنوان یک مهره بازی سیاست های منطقه ای خود نگاه کرده است و نه بیشتر، با توجه به نقش غرب در ایجاد بحران اقتصادی در ترکیه و حمایت تمام قد آن از رقیب اردوغان یعنی کمال قلیچدار اوغلو، باید شاهد سیاست هایی از ترکیه باشیم که هرچه بیشتر از غرب دور و به روسیه و چین نزدیک شود. خصوصا که روسیه برای دور زدن تحریم های غرب به ترکیه به عنوان یک فرصت نگاه می کند و این امر خود برای خروج اقتصاد ترکیه از بحران می تواند یک فرصت مناسب باشد.

در خصوص رابطه با رژیم صهیونیستی، نباید انتظار تغییری داشت زیرا ترکیه هم در دوران ژنرال ها و هم در دوران اردوغان روابط با رژیم صهیونیستی را حفظ کرده و گسترش داده است لذا تغییر در این روند چندان متصور نیست مگر اینکه توافقات کشورهای منطقه ای(عربستان، مصر، اردن)  با ایران گسترش کمی و کیفی پیدا کند که در این صورت اتحاد با مثلث ایران، مصر و عربستان می تواند منافع سرشاری را برای ترکیه به همراه داشته باشد.

در خصوص رابطه با ایران، با توجه به نیازهای دو کشور در ابعاد اقتصادی و امنیتی و با توجه به تغییرات هژمونیک در جهان و منطقه و نیز سیاست های خردورزانه ایران در قبال تحولات ترکیه، باید منتظر گسترش روابط میان دو کشور بود.

نباید انتظار داشت که ترکیه از طرح شعارهای ناسیونالیستی مانند “جهان ترکی” دست بردارد اما کارشناسان تاکید دارند با توجه به جایگاه تاریخی و تمدن سازی سه کشور ایران، مصر و ترکیه و با توجه به جایگاهی که عراق و عربستان در دوره جدید پیدا کرده اند، پرهیز از شعارهای توهمی – ناسیونالیستی”پان ترکیسم، پان عربیسم و پان ایرانیسم” و شکل دادن به یک اتحاد منطقه ای می تواند آینده منطقه را آنگونه که شایسته ملل منطقه است ترسیم کند.