اهداف سفر «بلینکن» به آسیای مرکزی؛ چرا آمریکا دنبال پایگاه نظامی است؟

به گزارش نگاه نو، «عزیز آبیشف» کارشناس سیاسی قزاق و مجری کانال سیاسی «ریاضیات جامعه مدرن» در مطلبی در سایت تحلیلی بنیاد فرهنگ راهبردی قزاقستان گفت: وزیر امور خارجه آمریکا مواضع پایتخت‌های آسیای مرکزی را روشن کرده است. احتمالا حمایت علنی از کی‌یف را صلاح دانسته است.

وی گفت: واشنگتن، با استفاده از موضوع اوکراین در نظر دارد با یک تیر دو نشان بزند و تلاش می‌کند، همزمان چین و روسیه را از صحنه آسیای مرکزی دور کند.

آبیشف بیان کرد: به ویژه، ایالات متحده به هیچ وجه نمی‌خواهد نفوذ خود در آسیای مرکزی را کاهش دهد بلکه در تلاش است که با تقویت نفوذ خود در منطقه پایگاه‌های هوایی نظامی خود را نیز ایجاد کند و این ایده اصلاً بعید به نظر نمی‌رسد.

این کارشناس سیاسی قزاق گفت: به طور رسمی، پروژه گفت‌وگو در سطح وزرای خارجه ۵کشور آسیای مرکزی و ایالات متحده در سال ۲۰۱۵ ظهور کرد. بنیانگذار و موسس این ایده «فردریک استار» مدیر موسسه آمریکایی آسیای مرکزی و قفقاز بود که مفهوم قدیمی “آسیای مرکزی بزرگ” را احیا و به روز کرد.

وی افزود: استار در این ایده مطرح کرد که مفهوم “فضای پس از شوروی” منسوخ شده است و اکنون آسیای مرکزی شامل افغانستان نیز می‌شود که باید به این محدوده «نه به عنوان منبع مشکلات، بلکه به عنوان منبع ثروت آینده» نگاه کرد. بنابراین هدف اصلی بیرون راندن روسیه و چین از منطقه است.

آبیشف به کنفرانس رؤسای ستاد کل نیروهای مسلح کشورهای آسیای مرکزی و جنوب آسیا در پاییز ۲۰۲۲ اشاره کرد و گفت: در این کنفرانس کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، ایالات متحده آمریکا، تاجیکستان و ازبکستان حضور داشتند. این نشست نظامی با حضور «کنت مکنزی» فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) برگزار شد و رئیس سنتکام دیداری جداگانه با رهبران نظامی-سیاسی قزاقستان نیز داشت.

کارشناس سیاسی قزاق ادامه داد: پس از سفر مکنزی به پایتخت قزاقستان، «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور این کشور در نشست مشترک سران کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه، پیشنهاد “ساختن یک پل بشردوستانه برای کمک به مردم افغانستان” را داد که مرکز این کمک رسانی فرودگاه شهر آلماتی در قزاقستان باشد. البته این پیشنهاد مورد حمایت حاضرین قرار نگرفت؛ زیرا آلماتی در فاصله بیش از ۱۰۰۰ کیلومتری با مرز افغانستان قرار دارد و این امر قابل قبول نیست.

«عالیه کامینسکایا» کارشناس آسیای مرکزی قزاق نیز در مورد دیدار وزرای کشورهای آسیای مرکزی با همتای آمریکایی اظهار داشت: پنتاگون قصد دارد از هاب فرودگاه در آلماتی به عنوان پایگاه هوایی برای شناسایی هواپیماهای نظامی استفاده کند ولی باید توجه داشت که فرودگاه بین‌المللی آلماتی دیگر عملاً متعلق به قزاقستان نیست، زیرا ۱۰۰ درصد سهام فرودگاه بین‌المللی آلماتی توسط هلدینگ ترکیه‌ای TAV Airports Holding خریداری شده است.

وی ادامه داد: فرودگاه بین المللی آلماتی قبلاً متعلق به (تیمور کولیبایف) داماد الباسی (نظربایف) بود. اگر بلینکن بتواند مقامات قزاقستان را متقاعد کند که یک هاب حمل و نقل در فرودگاه آلماتی ایجاد کنند، در واقع آستانه به ایجاد یک پایگاه هوایی ایالات متحده-ناتو چراغ سبز نشان داده است. این گام برنامه‌های در حال توسعه “آسیای مرکزی بزرگ” و “توران بزرگ” را به هم متصل می‌کند.

کامینسکایا گفت: باید در نظر داشت که فرودگاه آلماتی از نظر جغرافیایی به چین نزدیک است. برای ایالات متحده و ترکیه، این یک مرکز عملیاتی ایده آل است که از آنجا می‌توان عملیات شناسایی هوایی از خاک چین از جمله منطقه خودمختار سین کیانگ اویغور را انجام داد و آنها را رصد کرد زیرا طبق برنامه‌های آنکارا این قسمت باید بخشی از سرزمین توران بزرگ شود.

این کارشناس آسیای مرکزی در ادامه تصریح کرد: سال گذشته یک هواپیمای ترابری نظامی آمریکایی C17-A در فرودگاه آستانه مشاهده شد که به گفته تحلیلگران نظامی روسیه، پرواز آن توسط منابع نظارتی ردیابی نشده است. این هواپیما به احتمال زیاد توسط ایالات متحده برای انتقال تجهیزات و تسلیحات برای نیروهای مسلح اوکراین استفاده شده است که از شهر «ژشوف» واقع در جنوب شرقی لهستان آورده شده است.

بلینکن در سفر خود به آستانه، برای دستیابی به قطع حداکثری روابط تجاری با روسیه تلاش کرده اما هدف اصلی از سفر وزیر امور خارجه آمریکا ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در قزاقستان خواهد بود.