نامزد نهایی انتخابات ترکیه برای رقابت با اردوغان کیست؟

به گزارش نگاه نو، رفته رفته به حساس ترین روز ماه فوریه نزدیک می شویم. تنها ۹ روز مانده تا ائتلاف مخالفین اردوغان، نام نامزد مشترک خود برای حضور در انتخابات آتی ترکیه را اعلام کند.

۶ حزب مخالف اردوغان که همگی با هم «ائتلاف ملت» را تشکیل داده اند، نقشه راه خود را برای پیروزی در انتخابات اعلام کرده اند. آنان سند بالادستی اهداف سیاسی و اقتصادی خود را منتشر کرده اند و وعده داده اند که پس از پیروزی در انتخابات، با برگزاری یک رفراندوم، نظام سیاسی – اجرایی ترکیه را از «ریاستی دارای اختیارات بی حد و حصر» به «نظام پارلمانی تقویت شده»، تغیری خواهند داد.

چنین چیزی به این معنی است که اگر مخالفین به قدرت برسند، پارلمان بعدی ترکیه، حتی از پارلمان های دوران پیش از اردوغان نیز مقتدرتر خواهند بود و رئیس جمهور و نخست وزیر، نخواهند توانست که در میدان قدرت، آن گونه که دلشان می خواهد، اسب خود را بتازند. اما با وجود وحدت و انسجام بی سابقه و مثال زدنی مخالفین، آنان هنوز هم در مورد اصلی ترین موضوع یعنی درباره معرفی نامزد مشترک، به توافق نهایی نرسیده اند.

البته قرائت های مختلفی در این مورد وجود دارد و برخی از تحلیلگران معتقدند که نامزد خود را تعیین کرده اند، اما قصد دارند نام او را محرمانه نگه دارند تا از گزند حملات ماشین تبلیغاتی عظیم اردوغان، مصون بماند. ولی شواهد دیگری وجود دارد که نافی این ایده است. به عنوان مثال، نصب بنر عظیم تصویر کلیچدار اوغلو بر روی ساختمان مرکزی حزب جمهوری خلق، همان سند و گواه روشنی است که نشان می دهد، مخالفین، آن گونه که وانمود می کنند، همصدا نیستند.

بنر بسیار بزرگی در ابعاد ۳ در ۲۴ متر بر روی دیوار نمای ساختمان نصب شده که حاوی این پیام است: «من کمال، دارم می آیم». نصب بنر مزبور به این معنی است که حزب جمهوری خلق به عنوان قدیمی ترین حزب ترکیه که همزمان با تاسیس جمهوری ترکیه توسط مصطفی کمال به وجود آمده، حق طبیعی خود می داند که کرسی ریاست جمهوری به رهبر این حزب برسد.

خود کلیچدار اوغلو چه می گوید؟ او گفته است: «حتی اگر خود من هم بخواهم نامزد ریاست جمهوری شوم، قطعاً با اجماع نظرات دیگر اعضای ائتلاف چنین چیزی میسر است و من بدون هماهنگی، چنین گامی برنمی دارم».

آیا کلیچدار اوغلو مشت زن ضعیفی نیست؟

مصاف انتخاباتی در ترکیه، بی شباهت به مشت زنی نیست. اگر چه دموکراسی این کشور، ریشه دار و قوی است و احزاب قدرتمندی دارد، اما در دیدگاه سنتی رای دهندگان، موضوعاتی همچون سخنرانی میدانی و توان فتح قلوب، نکته بی اهمیتی نیست.

خیلی ها می گویند، اردوغان با تجربه ۳۰ سال سخنرانی و تهییج میدانی، حریف قدر قدرتی است که با کنایات و ضرب المثل ها و جملات تحقیرآمیز و تمسخرآمیز می تواند کمال را شکست دهد. حتی تصور کلی اردوغان و حزب عدالت و توسعه این است که کمال کلیچدار اوغلو سیاستمداری نیست که حریف حملات و کنایات اردوغان شود. ولی فاکتورهای مهمی وجود دارد که این تصور را به چالش می کشد.
یکی از مهمترین فاکتورها، موافقت و همراهی مرال آکشنر است و فاکتور دیگر نیز، جلب توجه و به دست آوردن آرای هواداران میلیونی حزب دموکراتیک خلق ها یا ه.د.پ.

این نهاد اقماری پ.ک.ک، نامزد مستقل ندارد و به خاطر برچسب پ.ک.ک، در شرایطی قرار گرفته که مخالفین اردوغان، تمایل ندارند به طور رسمی با آنان شریک و همراه شوند.

اما اگر پشت پرده توافق شود، در آن صورت چه خواهد شد؟ پاسخ روشن است. اگر این بار نیز همچون انتخابات ۲۰۱۹ میلادی، توافق پشت پرده صورت بگیرد، مخالفین اردوغان پیروز خواهند شد. چرا که آنان در سال ۲۰۱۹ میلادی، به نفع رقبای اردوغان رای به صندوق انداختند و ۳ شهرداری حساس و بسیار مهم استانبول، آنکارا و آدانا به دست شهرداران مورد حمایت کلیچدار اوغلو افتاد.

بنابراین، با وجود آن که کلیچدار اوغلو، در برابر اردوغان قد بلند، با قد کوتاه و مشی محجوب خود، کاریزمای چندانی ندارد، اما از امتیازات دیگری برخوردار است. به عنوان مثال، او به شدت پاکدست و ساده زیست است و با آن که چند دهه در عرصه سیاست حضور داشته و قبل از آن نیز، پست های بالایی در سازمان تامین اجتماعی داشته، جز یک آپارتمان متوسط و یک ویلای کوچک شهرستان، ثروت و اندوخته دیگری ندارد، فرزندان و بستگانش در ساختار قدرت و ثروت جایی ندارند، با وجود آن که کُرد و علوی است همواره تلاش کرده تصویری ملی به نمایش بگذارد و از این گذشته، او فردی است که موفق شده توجه فقرای جامعه را به سوی خود جلب کند.

تقسیم کیک

تمل کاراملا اوغلو از شاگردان قدیمی مرحوم نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید اسلامگرای ترکیه از افرادی است که برای معرفی نامزد، نقش مهمی دارد. او که حالا رهبری حزب سعادت را بر عهده دارد و یکی از اعضای ائتلاف ۶ حزب مخالف اردوغان است و در نقش یک پیشکسوت و سیاستمدار سن بالا، در حال حاضر در حال مذاکره پشت پرده است و گفته می شود مهمترین ماموریت او، حل اختلافات بین حزب جمهوری خلق و حزب خوب است.

این دو حزب، با هم ائتلاف مخالفین را به وجود آوردند و ۴ حزب دیگر را نیز به جمع خود دعوت کردند. اما مرال آکشنر رهبر حزب خوب، به سهم اندک راضی نمی شود و بارها اعلام کرده که به پستی کمتر از نخست وزیری قناعت نخواهد کرد.

در پایان باید گفت، انتخابات پیش رو در ترکیه، به گواه اغلب ناظران و تحلیل گران سیاسی، حساس ترین و پیچیده ترین انتخابات دهه های اخیر این کشور است. چرا که در صورت پیروزی مخالفین اردوغان، حزب عدالت و توسعه، پس از ۲۲ سال زمامداری، از عرصه قدرت کنار زده خواهد شد و دوران طولانی اقتدار تمامیت خواهانه اردوغان به پایان خواهد رسید. اما در صورتی که مخالفین نتوانند از سد اردوغان – باغچلی بگذرند، دشوار است که یک بار دیگر بتوانند الگوی ائتلاف و انسجام کنونی را تکرار کنند و برای مدتی طولانی، شاهد تداوم یکه تازی آکپارتی در فضای سیاسی ترکیه در فضایی بسته و اقتدارگرایانه خواهیم بود.