آیا آمریکا به دنبال پایگاه در پاکستان است؟

به گزارش نگاه نو، طرح کمک ایالات متحده به اسلام‌آباد در امر مبارزه با تروریسم همواره در محافل سیاسی و رسانه‌ای پاکستان مورد سوء ظن قرار گرفته و اندیشمندان پاکستانی آن را یک ترفند جدید برای نفوذ مجدد آمریکایی‌ها در منطقه از جمله پاکستان قلمداد می‌کنند.

پیشنهاد اخیر واشنگتن به اسلام‌آباد برای تامین مالی هزینه‌های امنیت مرزهای مشترک با افغانستان نگرانی وزیر سابق پاکستانی را در پی داشته و به گفته این سیاستمدار بیم آن می‌رود که واشنگتن به دنبال راه جدید برای نفوذ نظامی در پاکستان است.

خانم «شیرین مزاری» سیاستمدار ۶۶ ساله اهل کویته پاکستان و از مخالفان سرسخت سیاست‌های تهاجمی و مداخله جویانه آمریکا در منطقه می‌گوید: تحرکات اخیر آمریکایی‌ها همزمان با موج جدید تروریسم در پاکستان بسیار مشکوک است و نگرانیم که اوضاع فعلی پاکستان زمینه‌سازی برای نفوذ مجدد واشنگتن به بهانه کمک در نبرد با تروریسم باشد.

وزیر سابق حقوق بشر و عضو برجسته جزب تحریک انصاف پاکستان طی مصاحبه‌ای با رسانه “اردو نیوز” اظهار داشت: شک داریم که یک سناریوی ساختگی برای تشدید بی‌ثباتی در افغانستان و همزمان افزایش موج حملات تروریستی در پاکستان در جریان است که به وسیله آن مسیر بازگشت آمریکا به منطقه از جمله داشتن پایگاه نظامی در خاک پاکستان هموار شود.

وی با اشاره به مخالفت دولت سابق پاکستان با هرگونه حضور نظامی ایالات متحده در خاک پاکستان و ممانعت از طرح اختصاص پایگاه به آمریکا، تاکید کرد: اکنون واشنگتن ارائه کمک مالی برای تامین امنیت مرزهای پاکستان با افغانستان با مطرح می‌کند درحالی که ارتش پاکستان از ظرفیت و توانمندی لازم برای مدیریت مرزها و مراقبت نسبت به تحرکات تروریستی برخوردار است.

مزاری که کاخ سفید را به همدستی در براندازی دولت‌های منتخب در کشورها متهم می‌کند، از سیاست خارجی و دفاعی دولت فعلی پاکستان انتقاد کرد و افزود: وقتی ارتش پاکستان از توانمندی کافی برای مقابله با ناامنی‌ها در مرزهای مشترک با افغانستان برخوردار است چه لزومی دارد پای آمریکا به این مسائل باز شده و بخواهیم آنان را به منطقه دعوت کنیم.

این درحالی است که اواخر آذرماه امسال ژنرال «مایکل اریک کوریلا» فرمانده سنتکام آمریکا در راس یک هیات بلندپایه نظامی آمریکایی در شهر راولپندی با ژنرال «سید عاصم منیر» فرمانده جدید ارتش پاکستان دیدار کرد. این بازدید چند روز پس از تغییر رهبری نیروهای مسلح پاکستان صورت گرفت.

این دومین سفر فرمانده نیروهای نظامی ایالات متحده در خاورمیانه (سنتکام) به پاکستان طی چهار ماه اخیر محسوب می‌شود. این ژنرال آمریکایی و هیات همراه خود با سفر به منطقه مرزی پاکستان و افغانستان از اوضاع امنیتی و تحولات پیرامون آن مطلع شدند.

پیشینه اخراج آمریکایی‌ها از پاکستان

یازده سال پیش پس از حادثه مرگبار به خاک و خون کشیده شدن دست کم ۲۴ نظامی پاکستان توسط نیروهای اشغالگر ناتو در مرز مشترک این کشور با افغانستان، اسلام‌آباد در واکنش قوی به یورش نیروهای خارجی به سرکردگی آمریکا به پاکستان به بهانه مقابله با عناصر تروریستی، دستور تخلیه پایگاه هوایی «شمسی» در ایالت بلوچستان را صادر کرد. آمریکایی‌ها نیز چاره‌ای جز خروج نداشتند و در آخر تیرماه ۱۳۹۰ پایگاه شمسی از وجود نظامیان آمریکایی پاک شد.

پاکستان در تابستان ۱۳۹۰ دستور تعطیلی پایگاه هوایی «شمسی» واقع در ایالت بلوچستان را صادر کرد و این پایگاه از وجود نیروهای آمریکایی تخلیه شد. حمله مرگبار ۲۶ نوامبر سال ۲۰۱۱ بالگردهای ناتو به پست مرزی ارتش پاکستان در نوار مرزی با افغانستان و جان باختن دستکم ۲۴ نظامی پاکستانی خشم رهبران سیاسی و نظامی این کشور را برانگیخت و در واکنش به آن اسلام‌آباد، دستور تخلیه پایگاه هوایی “شمسی” را از نیروهای آمریکایی صادر کرد.

با نگاهی گذرا به روابط آمریکا و پاکستان در دو دهه گذشته، متوجه خواهیم شد که بسیاری از شاخص‌های رفتاری این دو کشور ناشی از الزامات راهبردی است اما در طول این سال‌ها اسلام‌آباد همواره از رویکرد جانبدرانه واشنگتن در مبارزه با تروریسم و ناکافی دانستن اقدامات پاکستان در این مسیر شاکی بوده است.

در این قالب روابط آمریکا و پاکستان در طول جنگ سرد براساس همکاری برای مقابله با تهدید شوروی شکل گرفت و اشغال افغانستان توسط شوروی در سال ۱۹۷۹ نقطه تحولی در روابط آمریکا و پاکستان بود که باعث تعمیق بیشتر روابط دو جانبه این دو کشور شد، اما با شکست شوروی در افغانستان و خروج نیروهای آن از این کشور، فضای تعاملی ناشی از الزامات راهبردی جای خود را به روابطی عادی داده و در اکثر مواقع آمریکایی بر حسب نیاز خود برای مدیریت اوضاع افغانستان حاضر به همکاری با طرف پاکستانی شدند.

سایه بی‌اعتمادی بر روابط دو کشور با وجود روی کار آمدن دولت فعلی در آمریکا به ریاست جوبایدن همچنان سنگینی می‌کند و شنیده‌ها حاکی از تلاش اسلام‌آباد برای متقاعد کردن واشنگتن برای توسعه روابط دوجانبه فراتر از بحث افغانستان و منافع امنیتی واشنگتن در منطقه است.

بی اعتمادی پاکستانی‌ها به آمریکا

پاکستان که از بیش از ۲ دهه متحمل تبعات ویرانگر یورش نیروهای بیگانه به سرکردگی آمریکا به افغانستان است و جنگ غرب علیه تروریسم را بی‌فایده می‌داند، اکنون پیشنهاد جدیدی از واشنگتن برای کمک به مدیریت مرزهای خود با افغانستان دریافت کرده است.

حملات مرگبار پهپادهای جاسوسی آمریکا در پاکستان در طول حضور نیروهای ناتو و آمریکا در افغانستان که تا سال ۲۰۱۶ ادامه یافت، جان صدها غیرنظامی پاکستان را گرفت و اصرار واشنگتن بر این بود که این حملات در مسیر مبارزه با تروریسم انجام می‌شود.

رهبران سیاسی و مذهبی پاکستان حضور آمریکا در منطقه را عامل سرایت تروریسم و افراط گرایی در کشور خود می‌دانند که تاکنون جان بیش از ۸۰ هزار نفر از نیروهای امنیتی و غیرنظامی در مناطق مختلف همسایه شرقی ایران را گرفته است.

براساس یک نظر سنجی حضور آمریکا در افغانستان نه تنها کمکی به کنترل تروریسم و خشونت نکرد بلکه خروج مفتضحانه آنان از افغانستان از تابستان سال گذشته پدیده تروریسم را در پاکستان ۵۱ درصد افزایش داده است.

در این وضعیت آمریکا پیشنهاد کمک به پاکستان برای کنترل مرزهای خود با افغانستان و جلوگیری از نفوذ تروریست‌ها از قلمروی کشور همسایه مطرح کرده است.

وزیر امور خارجه پاکستان که هفته‌های اخیر به واشنگتن سفر کرده بود طی دیدار با دو سناتور ارشد در سنای آمریکا، خبر از آمادگی واشنگتن برای تامین مالی جهت تقویت امنیت مرزهای پاکستان با افغانستان خبر داد.

منابع خبری پاکستان گزارش دادند: «بلاول بوتو زرداری» طی دیدار با روسای کمیته روابط خارجی و کمیته قضایی سنای آمریکا از تشدید اوضاع در مرزهای مشترک پاکستان با افغانستان گفت.

سناتور باب منندز و سناتور لندسی گراهام مدعی شدند که آمریکا در بودجه ۲۰۲۳ خود کمک مالی به پاکستان برای مدیریت بهتر مرزهای خود با افغانستان را در نظر گرفته و آماده ارائه این کمک به اسلام‌آباد است.

این درحالی است که وزیر دفاع پاکستان اخیرا در واکنش به پیشنهاد طرف آمریکایی برای کمک به مبارزه با چالش تروریسم به ویژه موج اخیر حملات در پاکستان، گفت که آیا آمریکا توانسته که در افغانستان تروریسم و خشونت طلبی را از بین ببرد که اکنون پیشنهاد کمک به پاکستان را می‌دهد.

واشنگتن همواره بهبود همکاری‌ها با اسلام‌آباد را به اقدامات بیشتر طرف پاکستانی در مبارزه با تروریسم مشروط کرده است موضوعی که رهبران پاکستان همواره از آن به عنوان اهرم فشار واشنگتن علیه خود یاد می‌کنند.

پاکستان و آمریکا که زمانی به ویژه در دوران جنگ اتحاد جماهیر شوروی سابق با افغانستان و نیز دورانی که واشنگتن دست به یورش به افغانستان زد، دو کشور متحد محسوب می‌شدند، اما طی سال‌های اخیر به ویژه با شروع کار دولت وقت دونالد ترامپ دیگر خبری از اتحاد میان آنان نیست.

پاکستان که قربانی بزرگ تروریسم است و نیروهای مسلح این کشور به ویژه طی سال‌های اخیر بشدت مشغول مبارزه و سرکوب گروه‌های شبه نظامی و ترروریستی در نقاط مختلف این کشور به ویژه درمناطق نزدیک به مرز افغانستان هستند و موفقیت‌های نسبتا خوبی هم کسب کرده‌اند، بارها و بارها از سوی مقامات و مسئولان مختلف آمریکا چه در دوره دولت بوش و اوباما وچه در دوره دولت کنونی جوبایدن، مورد سرزنش قرار گرفته است.